(Photo courtesy : www.rahuldesai.com)
පෙර නොවූ විරූ ලෙස Facebook එසේත් නොමැති නම් මූනුපොත යන අනවර්ථ නාමයෙන් අප හඳුන්වන ජනප්‍රිය සමාජ ජාල වෙබ් අඩවිය ලංකාවේ කවුරුත් පාහේ කතා කරන මාතෘකාවක් බවට පත්ව තිබේ. එම වෙබ් අඩවිය තහනම් කරන්නට යන බවට කට කතා පැතිරෙන මේ මොහොතේ අපත් ඒ ගැන අවධානය යොමු කීරීම වටී.
Facebook යනු ඉතා කෙටි කාලයකින් ජනප්‍රිය වූ වෙබ් අඩවියකි. අන්තර්ජාලයේ මිතුරන් සමග සම්බන්ධ වීමට, ඡායාරූප හා අනෙකුත් එදිනෙදා තොරතුරු බෙදා හදා ගැනීමට හා මිතුරන් (හෝ ආදරවන්තයින් සොයාගැනීමට.) හොඳ තෝතැන්නකි මෙය. අන්තර්ජාල සෙවුම් විමසා බැලීමේදී මෙය දෙවැනියට වැඩියෙන්ම පිරික්සූ බෙව් අඩවියයි. එය දෙවැනි වන්නේ සෙවුම් යන්ත්‍රයක් වෙන Google වෙබ් අඩවියට පමණි.
ලංකාවේත් ඉතා කෙටි කලකින් මෙය ජනප්‍රිය විය විශේෂයෙන්ම පාසල් යන වයසේ අය අතර හා . එයට හේතු කිහිපයක් ඇත. පාසල් දරුවන්ගේ ඉහල පරිගණක සාක්ෂරතාවය, පරිගණක හා ජංගම දුරකථන ලබාගැනීමේ පහසුව, හතු පිපෙන්නා සේ හන්දියක් හන්දියක් ගානේ බිහිවෙන සයිබර් කැෆේ ඒවායින් කීපයකි. මෙරට තරුණ තරුණියන්ට පෙම්වතුන් සොයාගැනීමට, පෙම් බස් දෙඩීමට මෙය කදිම තෝතැන්නකි.
ලංකාවේ Facebook ට එරෙහිව පළමු වෙඩිමුරය ඇරඹුනේ පාසල් වලිනි. විශේෂයෙන්ම බාලිකා පාසල් වල විදුහල්පතිවරියන් හා ගුරුවරුන් තරුණ පාසල් දැරියන්ට මේ වෙබ් අඩවියේ සාමාජිකත්වය ගැනීම තහනම් කළෝය. සාමාන්‍යයෙන් ඕනෑම දෙයක් සම්පූර්ණයෙන්ම තහනම් කල විට එය කඩකිරීමට නිසඟයෙන්ම පෙළඹෙන පිරිස වැඩිවන නිසාම කොතරම් නීති දැම්මත් Facebook යාම නැවැත්වීමට නොහැකිවිය.
මීට කලකට පෙර ජනාධිපතිවරයා ම Facebook අඩවිය තහනම් කිරීමට තමාට බලය තිබෙන බවට කල ප්‍රකාශය මහත් ආන්දෝලනයකට ලක්විය. බොහෝ දෙනෙකු සිතුවේ සත්‍ය වශයෙන්ම Facebook තහනම් කිරීමට ජනාධිපතිවරයා සැරසෙන්නේ යැයි කියාය.
Facebook තහනම් නැවැත කරළියට ආවේ, ඉතා මෑතකදී ය. ඒ Facebook අඩවිය හා සම්බන්ධ සංසිද්ධි වලින් තරුණ දැරියන් තිදෙනෙකු සියදිවි හානි කරගැනීමත් සමගය. මුල්ම දැරිය සියදිවි නසාගෙන තිබෙන්නේ ඇය Facebook වෙබ් අඩවියේ සාමාජිකත්වය ලබාගෙන තිබෙන බවට පාසලේ විදුහල්පතිනිය බැනවැදීම නිසා ඇතිවූ සිත් තැවුල නිසාය. දෙවැනි දැරිය Facebook අඩවියෙන් තම පෙම්වතා යැයි කියාගන්නා පුද්ගලයා සමග තම නියම අනන්‍යතාවය නොපෙන්වා සම්බන්ධයක් ඇතිකර ගෙන පසුව ඇයගේ නියම අනන්‍යතාවය සියල්ලන්ටම හෙලි වීම නිසා ඇතිවූ ලැජ්ජාව නිසාය. තෙවැනි දැරිය Facebook අඩවිය පාවිච්චි කිරීමට ඇයගේ මව ඉඩ නොදීම නිසා බවත් සමග ගැටුමක් ඇතිකර ගෙන සියදිවි හානි කරගෙන තිබේ.
මේ කාරණා තුනම සලකා බැලීමේදී පෙනීයන්නේ Facebook වෙබ් අඩවියෙන් පෙම්වතුන් ආශ්‍රය කිරීම, එය වැඩිහිටියන්ට අසුවීම, ලැජ්ජාව හා සිත් තැවුල නිසාම දැරියන් සියදිවි හානි කරගැනීම ය. මේ දැරියන් තිදෙනාම වයසින් හා අත්දැකීම් වලින් නොමේරූ අය බව බැලූ බැල්මටම පෙනීයන කරුණකි.
Facebook නිසාම නොව ජංගම දුරකථන නිසා මීට පෙර බාලිකා පාසලක දැරියක් සියදිවි හානිකර ගැනීමේ සිද්ධියක් මහා ආන්දෝලනයකට පත්විය. ආදී කාලයේ පෙම් ලියුම් ගෙදරට හසුවීම නිසාද ගෙල වැලලා ගෙන මියගිය තරුණියන් සිටින්නට ඇති. එම නිසා සියදිවි හානි කර ගැනීමේ සිදිධියට ප්‍රධාන චූදිතයා ලෙස Facebook නම් කිරීම කොතරම් යුක්ති සහගත ද යන්න ප්‍රශ්න කල යුතුය. එනමුත් තමන්ගේ වයසට නොගැලපෙන සම්බන්ධතා ඇති කර ගැනීමට ෆේස්බුක් දක්වන දායකත්වය නොතකා හැරිය නොහැක.
අද Facebook වෙබ් අඩවිය මිතුරන් ඇතිකරගැනීමේ තැනක් ලෙසම නොව කලා නිර්මාණ බෙදා හදා ගැනීමේ මාධ්‍යයක් ලෙස ද භාවිතා වේ. Facebook තුල එයටම ආවේණික වූ නිර්මාණ සංස්කෘතියක් ද බිහි වී තිබේ. පෙර නොවූ විරූ ලෙස තමන්ගේ කලා නිර්මාණ; කවි, ගීත, ලේඛණ ආදිය පවා අන් අය සමග බෙදා හදා ගැනීමට හැකියාව ලැබී තිබේ. එමෙන්ම වෙළඳ ප්‍රචාරණ මාධ්‍යයක් ලෙස Facebook ඉතා වැදගත් කාර්යභාරයක් ඉටු කරනු ලබයි. ශ්‍රී ලංකාවේ පවා බොහෝ නූතන වෙලඳ ප්‍රචාරණ ආයතන හා සමාගම් Facebook අඩවියේ දායකත්වය තම ප්‍රචාරණයට යොදාගනී. Facebook පමණක්ම භාවිතා කරගෙන වෙළදාම සිදුකරන සමාගම් ද මෙරට ව්‍යාප්ත වෙමින් පවතී. එම නිසා Facebook තහනම් කිරීමෙන් ඉහත කී සියල්ලන්ටම මරු පහරක් එල්ලවෙනු නියතය.
ඕනෑම දෙයකට විසඳුම ලෙස එය තහනම් කිරීම උචික ක්‍රියාවලියක් නොවේ. අසභ්‍ය වෙබ් අඩවි තහනක් කලත් ඒවාට ඇතුලුවෙන පිරිසේ වැඩිවීමක් මිස අඩුවීමක් දක්නට නොලැබේ. Facebook තහනක් කලත් එයට් ඇතුලුවෙන ක්‍රම තිබේ. කුඩා දරුවෙකුට වුවත් අවහිර කිරීම වලින් රිංගා පෙර සේම ඒ අඩවියට් ඇතුලු වීමට හැක. එමෙන්ම ආණ්ඩුව තමන්ට එල්ලවෙන ජනතා පීඩනය හා විවේචන නවත්වා දැමීමේ තැතක් ලෙස Facebook තහනම් කරන්නේ යැයි චෝදනා කිරීමට සිවිල් සංවිධාන අනිවාර්යයෙන්ම කටයුතු කරනු ඇත. දැනටමත් විපක්ෂය සිදුකරගෙන යන්නේ එයයි.
මේ තත්වයට විසඳුමක් ලෙස කල යුත්තේ Facebook තහනම් කිරීම නොවේ. මුලින්ම කල යුත්තේ පරිගණක සම්බන්ධයෙන් මූලික දැනුමක් හෝ දෙමාපියන්ට ලබා දීමයි. දෙමාපියන් දැනුවත් නම් දරුවන් ට තමන් කැමති ලෙස දෙමාපියන් ට හොරෙන් Facebook වෙත රිංගීමට අපහසු වනු ඇත. එමෙන්ම ජංගම දුරකථනය තුලින් Facebook වෙබ් අඩවියට ඇතුලුවීමට හැකි නිසා දරුවන්ගේ ජංගම දුරකථනය භාවිතය භාවිත කිරීමේ නිදහස සීමා කිරීමට දෙමාපියන් කල යුතුය.
මේ සියල්ලටම වඩා තමන්ගේ දියණියන්ට ඉගෙන ගන්නා අවධියේ දී ප්‍රේම සම්බන්ධතා ඇති කර නොගන්නා ලෙස දැඩිව අවවාද කිරීම ද එයින් ඇතිවන අහිතකර ප්‍රතිඵල ගැන දැනුවත් කීරීම ඉතාම වැදගත් ය. එමෙන් ම දෙමාපියන් හෝ ගුරුවරුන් ගෙන් බැනුම් ඇසූ පළියට සියදිවි නසා ගැනීමට පෙළඹෙන දුර්වල මානසික තත්වය නැති කිරීමට දෙමාපියන් හා ගුරුවරු කටයුතු කල යුතුය. අද බොහෝ පාසල් දරුවන් මානසික අතින් ඉතාම දුර්වල ය. දඬුවමකට ලක් වුවත්, ශෝකජනක සිදුවීමක් වුවත් ජීවිතයෙන් පලා යාමට ඔවුන් කටයුතු කරති. සියදිවි නසා ගැනීම එකම විසඳුම ලෙස සිතන අනාගත පරපුරක් සිටීම රටකට කිසිසේත්ම යහපත් නැත.
අවසානයේ කිව යුත්තේ පාසල් දැරියන් සියදිවි නසා ගැනීම නැවැත්වීමට Facebook තහනම් කිරීම 'පය බරවායට පිටි කය බෙහෙත් බැඳීමක්' නැත්නම් 'මුහුනත් සමග තරහා වී නහය කපා ගැනීමක්' වන බවය.
